مقاومت الکتریکی ترمیستور، که نامش ترکیبی از کلمات لاتین Thermal (حرارتی) و Resistor (مقاومت) است، یکی از قطعات الکترونیکی مهم از خانواده مقاومتهای حساس به دما به شمار میرود. برخلاف مدلهای معمولی که مقاومتشان تقریباً ثابت است، این مدل با تغییر دما به شکل قابل توجهی تغییر میکند. این ویژگی منحصربهفرد، این قطعه را برای کاربردهای حیاتی مانند کنترل، اندازهگیری و پایش دما ایدهآل میسازد.
انواع ترمیستور | PTC و NTC
مقاومت حساس به دما به دو گروه اصلی تقسیم میشوند:
1- مقاومت NTC (Negative Temperature Coefficient): مدلی که با افزایش دما، مقاومت آن کاهش مییابد. این نوع در بسیاری از مدارهای الکترونیکی برای کنترل دما و محافظت از دستگاهها در برابر افزایش دما به کار میروند.
2- مقاومت PTC (Positive Temperature Coefficient): مدلی که با افزایش دما، مقاومت آن افزایش مییابد. برخلاف NTC، که با افزایش دما مقاومتشان کاهش مییابد، در PTC، وقتی دما افزایش پیدا کند، مقاومت به طور قابل توجهی افزایش مییابد.
مزایا ترمیستور
-
• واکنش سریع به تغییرات دما.
-
• دقت بالا در محدودههای دمایی مشخص.
-
• ابعاد کوچک و سهولت در نصب.
-
• قیمت اقتصادی نسبت به سایر سنسورها.
معایب ترمیستور
-
• دامنه عملکرد محدودتر در مقایسه با ترموکوپلها.
-
• کاهش دقت در دماهای بسیار بالا.
-
• نیاز به کالیبراسیون در برخی کاربردهای حساس.
کاربرد ترمیستور چیست؟
مقاومت الکتریکی ترمیستور در صنایع مختلف، از تجهیزات الکترونیکی تا خودرو و پزشکی، نقش کلیدی ایفا میکنند. بهطور خاص میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
-
1. کنترل و پایش دمای قطعات حساس مانند ماسفتها و IGBT در دستگاههای جوش و برش.
-
2. اندازهگیری دما و جبران حرارتی در مدارهای دقیق الکترونیکی.
-
3. حفاظت از باتریها و مدارهای شارژ در برابر حرارت بیش از حد.
-
4. استفاده در سیستمهای گرمایشی، سرمایشی و تهویه مطبوع برای تنظیم دمای محیط.
-
5. بهکارگیری در مدارهای راهانداز نرم و حفاظت اضافهجریان.
نکات مهم در خرید و انتخاب ترمیستور مناسب
برای انتخاب و خرید ترمیستور مناسب باید به چندین عامل کلیدی توجه داشت تا از عملکرد صحیح آن در مدار اطمینان حاصل شود. اولین و مهمترین گام، مشخص کردن نوع ترمیستور است: NTC یا PTC! بسته به این که نیاز به افزایش یا کاهش مقاومت با دما دارید، یکی از این دو نوع را انتخاب کنید. سپس باید به مقدار مقاومت اسمی (Nominal Resistance) در دمای مرجع (معمولاً 25 درجه سانتیگراد) و توان قابل تحمل آن توجه کنید. شرایط کاری مانند بازه دمایی محیط و ولتاژ کاری نیز از عوامل مهمی هستند که باید در نظر گرفته شوند. همچنین، برای اطمینان از کیفیت و اصالت قطعه، باید آن را از یک فروشگاه معتبر تهیه کرد. فروشگاههای اینترنتی تخصصی مانند جوش و برش مقدم در مشهد، انواع مقاومت را به صورت عمده و تکی عرضه میکنند تا دسترسی به این قطعات برای کارگاههای تعمیرات، پروژههای تحقیقاتی و صنایع بزرگ در شهر مشهد و سایر شهرهای ایران به راحتی فراهم شود.